ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN Časopis objavljuje naučne članke, kritičke analize, komentare sudskih odluka, priloge iz međunarodnog naučnog života, prikaze knjiga, iz pera nastavnika i saradnika Fakulteta kao i istaknutih naučnih stvaralaca iz zemlje i inostranstva, iz oblasti pravnih i društevnih nauka.<br />Izdavač: Pravni fakultet PIM univerziteta Lukavica en-US dragan.mitrovic@pravnifakultet.edu.ba (Dragan Mitrović) doi.nubrs@gmail.com (Горан Талијан) Wed, 09 Aug 2023 00:00:00 +0200 OJS 2.4.8.0 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 UPOREDNA ANALIZA OSTVARIVANJA PRAVA NA SLOBODU KRETANJA U BiH I REPUBLICI SRBIJI TOKOM PANDEMIJE COVID-19 https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9934 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Autor u radu ukazuje da je, od same pojave koronavirusa i pre- duzimanja brojnih epidemioloških mjera koje su propisivane od strane kriznih štabova u pojedinim zemljama, ukazivalo se na kršenje ljudskih prava. Moramo priznati da su neke od njih, vrlo često bile nelogične, međusobno veoma različite, a ponekad i kontraproduktivne. Otuda su, zbog uvođenja takvih mjera, prije svega, tzv. „zaključavanja“ (lockdown) i ograničavanja kretanja građana u toku njegovog trajanja, u mnogim državama Evrope i svijeta bile brojne demonstracije i sukobi sa policijom. Tu je bilo nekih veoma čudnih prijedloga od strane kriznih štabova, koji su išli od potpunog onemogućavanja kretanja i izlaska građana iz svojih domova, do propisivanja da, na primjer, penzioneri mogu da idu u nabavku namirnica samo u jutarnjim časovima, da vlasnici pasa mogu da izvedu u šetnju svoje kućne ljubi- mce u određenom vremenskom trajanju, na tačno propisanoj udaljenosti od svojih domova i slično. Međutim, vremenom se pokazalo da je to „zatvaranje ljudi“ (engl. lockdown) imalo malo uticaja u borbi protiv virusa i njegovog širenja. Naime, brojni vrhunski ljekari i epidemiolozi su došli do zaključka da je time nanijeta ogromna kolateralna šteta u skoro svim oblastima društvenog života, prije svega, u privredi, obrazovanju, kulturi, turizmu i slično. Mnoga istraživanja su pokazala da navede- ni lockdown predstavlja, na neki način, „tupo oružje“ protiv virusa korona, jer su očekivanja bila sasvim drugačija. Zbog nepoštovanja određenih prava građana (u konkretnom slučaju, prava na slobodu kretanja) tokom 2020. godine, održan je Regionalni forum o vladavini prava za Jugoistočnu Evropu. Tom prilikom je zakl- jučeno da je došlo do derogacije (povrede, stavljanja van snage) pojedinih prava zajemčenih Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda iz 1950. godine. Zbog obima ovog rada, autor će se fokusirati na komparativnu analizu kršenja prava na slobodu kretanja u BiH i Republici Srbiji.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Dragan BATAVELJIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9934 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 SLOBODA IZRAŽAVANJA, PRAVO NA PRIVATNOST I PRETPOSTAVKA NEVINOSTI – URAVNOTEŽIVANJE SUKOBLJENIH PRAVA https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9932 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Sloboda izražavanja jedno je od aktualnih pitanja savremenog društva zbog značaja za napredak i razvoj društva, ograničenja kojima je podložna, te nužnosti uspostavljanja ravnoteže sa drugim pravima i slobodama. Zadatak je sredstava informisanja saopštiti informacije od javnog interesa, na koje javnost ima i pravo, djelujući u dobroj vjeri kako bi pružili tačne informacije. Ostvarivanje pomenutih prava i dužnosti u praksi može dovesti do sukoba s pravom na privat- nost osobe i naročito u kaznenim postupcima zaštitom pretpostavke nevinosti, što postavlja pitanje odnosa između ovih prava i načina uspostavljanja međusobne ravnoteže. Autori u radu prikazuju odnos ovih prava analizom sudske prakse i njome postavljenih kriterijuma za uravnoteživanje sukobljenih prava. Obrađuju se i propisi kojima je ova materija regulisana u domaćem pravnom sistemu i na nivou Evropske unije, te neka rješenja u uporednom pravu. Cilj je, uz prikazivanje načina uravnoteživanja pomenutih prava, odgovoriti na pitanje postoji li način na koji je moguće prevenirati ili ublažiti njihov eventualni sukob, te u skladu sa zaključcima ove analize i pregleda postojećih rješenja, ponuditi prijedloge za unapređenje pravnog okvira odnosno stanja u području poštovanja predmetnih prava u Bosni i Hercegovini.</p> </div> </div> </div> Ivana STIPANOVIĆ, Cvija JURKOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9932 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 PRAVO NA SLOBODU KRETANJA U KONTEKSTU PRISILNIH MIGRACIJA I PRAVA NA AZIL U BOSNI I HERCEGOVINI I REPUBLICI SRBIJI SA OSVRTOM NA PRINCIP NON-REFOULEMENT https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9930 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>U radu su analizirani normativni okvir i praksa u pogledu prava na azil i slobode kretanja tražilaca azila i izbjeglica u Bosni i Hercegovini i Repub- lici Srbiji. Obje zemlje su u skorijoj prošlosti bile ujedno i države porijekla, tran- zita i prijema izbjeglica. Zajedničko za obje države je i ratna prošlost i susretanje sa stotinama hiljada izbjeglica i interno raseljenih lica od perioda raspada bivše Jugoslavije. U novim migratornim talasima, koji su mješovitog karaktera – izbjeg-ličko-migrantskog, na vlastima obje države je velika odgovornost za prijem, zbrin- javanje i regulisanje statusa velikog broja tražilaca azila i izbjeglica koji se nala- ze na njihovim teritorijama i pod njihovom nadležnošću. U vezi sa tim, a pogledu pristupa teritoriji države prijema, te smiještanju izbjeglica i omogućavanju da se služe putnim ispravama, ogleda se veza između prava na slobodu kretanja i prava na azil. Takođe, od velikog značaja je i poštovanje principa zabrane vraćanja (engl. non-refoulement) koji štiti tražioce azila i izbjeglice od protivpravnog vraćanja koje bi za posljedicu imalo ugrožavanje njihove bezbjednosti i života. Pandemija virusa korona dodatno je zakomplikovala stanje na terenu i otežala tražiocima azi- la i izbjeglicama uživanje ljudskih prava, pa i prava na slobodu kretanja i prava na azil, te prava koja iz njega deriviraju i sa kojima su povezana.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Bojan STOJANOVIĆ, Zoran T. STOJANOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9930 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 PRAVO NA SLOBODU KRETANJA – KADA SU INTERESI POJEDINCA I DRUŠTVA SUPROTSTAVLJENI? https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9926 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Pravo na slobodu kretanja predstavlja jedno do osnovnih nače- la na kojem se zasnivaju život i rad građana Evropske unije, posmatrano iz ugla ekonomskog, socijalnog, pravnog, ali i bezbjednosnog aspekta. Kao takvo zasigur- no se može smatrati jednim od najvećih dostignuća evropskih integracija uopšte. Pojam slobodnog kretanja građana danas ima znatno drugačije značenje od onog koje je imalo u momentu donošenja prvih odredbi Ugovora o osnivanju Evropske ekonomske zajednice iz 1957. godine koje su se odnosile na slobodno kretanje radnika i slobodu poslovnog preduzetništva. Veliki iskorak u tom dijelu zasigurno predstavlja Ugovor o Evropskoj uniji, potpisan u Mastrihtu 1992. godine, kojim je na indirektan način uveden pojam ,,građanstva EU” koje automatski dobija svaki državljanin države članice.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Iako je pravo slobode kretanja pravno definisano Protokolom 4, Evropske kon- vencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, istovremeno je pravno utemel- jen stav da se to pravo može ograničiti u posebnim oblastima u skladu sa zakonom, odnosno u onim situacijama kada je to opravdano sa aspekta javnog interesa društ- va. Upravo ovaj rad će se osvrnuti na neke praktične situacije kada su, u domenu ostvarivanja ovog prava, interesi pojedinca i društvene zajednice suprotstavljeni. Posebno ćemo istaći slobodu kretanja građana i pandemiju COVID-a koja još uvi- jek potresa i pravi velike probleme cijelom čovječanstvu.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Ljubinko MITROVIĆ, Tamara MARIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9926 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 OSOBE SA MENTALNIM SMETNJAMA U KRIVIČNIM POSTUPCIMA I OGRANIČENJA POJEDINIH PRAVA U BOSNI I HERCEGOVINI – STUDIJA SLUČAJA https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9924 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Kao izvršioci pojedinih, različitih krivičnih djela pojavljuju se u svakoj državi i pojedina lica sa određenim psihičkim problemima. Najčešće, to su domaći državljani, ali to mogu biti i stranci, lica sa dvojnim državljanstvom odnosno lica bez državljanstva. U radu je analiziran slučaj iz sudske prakse u Sr- biji. Državljanin Bosne i Hercegovine izvršio je krivično djelo u Srbiji i u toku sud- skog postupka utvrđeno je da je krivično djelo izvršio u neuračunljivom stanju, pa mu je izrečena mjera bezbjednosti obaveznog psihijatrijskog liječenja u zdravst- venoj ustanovi. Iako je tokom izvršenja izrečene mjere bezbjednosti došlo do po- pravljanja njegovog zdravstvenog stanja, na prijedlog ustanove u kojoj je mjera bezbjednosti izvršavana nije bilo moguće zamijeniti izrečenu mjeru bezbjednosti blažom mjerom na slobodi jer nije imao odgovarajući prihvat u Srbiji, a do njegov- og transfera u matičnu državu gdje bi izrečenu mjeru bezbjednosti izdržavao u odgovarajućoj ustanovi u Bosni i Hercegovini nije došlo ni poslije duže od 10 go- dina, jer takva ustanova prema odgovorima pravosudnih organa Bosne i Herce- govine ne postoji, odnosno nadležni organi ne znaju gdje mogu da ga smjeste. Na taj način došlo je do kršenja ljudskih prava osuđenog u pogledu slobode kretanja, ali i brojnih drugih prava koja mu pripadaju kao osuđenom licu u krivičnom pos- tupku s obzirom da njegova država ne preduzima odgovarajuće korake u skladu sa međunarodno prihvaćenim obavezama.&nbsp;</p> </div> </div> </div> Dragan OBRADOVIĆ, Stefan Karać Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9924 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 INSTITUCIONALNO KRŠENJE PRAVA NA SLOBODU KRETANJA U KONTEKSTU ZABRANE/ODBIJANJA ULASKA STRANCIMA IZ RAZLOGA ZAŠTITE BEZBJEDNOSTI BOSNE I HERCEGOVINE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9922 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Autor se u radu bavi pitanjem institucionalnog kršenja prava na slobodu kretanja u kontekstu zabrane ulaska strancima u Bosnu i Hercegov- inu iz razloga zaštite bezbjednosti Bosne i Hercegovine. Shodo navedenom, autor u radu najprije daje određenje prava na slobodu kretanja analizirajući odredbe međunarodnih dokumenata i domaćeg pravnog okvira zaštite ovog ljudskog pra- va. U radu autor ukazuje da ulazak stranaca u drugu zemlju, u kontekstu slobode kretanja, nije obuhvaćen odredbama međunarodnih dokumenata o ljudskim pravi- ma kojima se štiti sloboda kretanja, već da je ovo pitanje u nadležnosti nacional- nog zakonodavstva. U radu su prikazane odredbe domaćeg zakonodavstva i poje- dinih zemalja u okruženju koje uređuju pitanje ulaska stranaca u zemlju, odnosno zabrane/odbijanja ulaska usljed razloga zaštite bezbjednosti. U završnom dijelu rada autor adresira pitanje zabrane, odnosno odbijanja ulaska pojedinim licima u Bosnu i Hercegovinu, te ukazuje na nedorečenosti i manjkavosti domaćeg za- konodavstva koje uređuje ovu materiju, a koje stvaraju prostor za proizvoljno ograničavanje slobode kretanja, kao i drugih ljudskih prava poput prava na ljudsko dostojanstvo, prava na pravično suđenje i sl. U završnom dijelu rada autor je dao određene smjernice u pogledu mogućih izmjena i dopuna domaćeg zakonodavstva u ovoj oblasti, a sve u cilju obezbjeđenja većeg nivoa pravne sigurnosti kao i zaštite naprijed navedenih prava.</p> </div> </div> </div> Aleksandar R. IVANOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9922 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 DEKRIMINALIZACIJA KLEVETE U PRAVNOJ REGULATIVI BOSNE I HERCEGOVINE SA POSEBNIM ASPEKTOM NA NAKNADU ŠTETE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9920 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Cilj rada je prikazati osnovne odrednice slobode izražavanja te ograničenja iste utvrđene relevantnim međunarodnim dokumentima za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda sa posebnim aspektom na Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. U drugom dijelu rada razmatra se institut klevete kao najčešćeg oblika zloupotrebe prava sa posebnim aspektom na dekriminalizaciju klevete u Bosni i Hercegovini. U trećem dijelu rada obrađuje se problematika odnosa krivičnopravne i građanskopravne odgovornosti te ukazuje na osnovne odrednice tužbe za naknadu štete sa posebnim osvrtom na naknadu nematrijalne štete u pravnoj regulativi BiH sa primjerima iz prakse.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Anita MUJKIĆ, Nevzet VELADŽIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9920 Wed, 09 Aug 2023 00:00:00 +0200 ОRGANIZOVANI PRIVREDNI KRIMINALITET I MJERE PREVENCIJE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9937 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Organizovani kriminalitet spada u jednu od najvećih prijetn- ji savremenoj civilizaciji sa tendencijom stalnog rasta i sa mogućnošću da ugrozi opstanak čovjeka na svaki način. Оva vrsta kriminaliteta višestruko je opasna po ekonomiju, finansijske i privredne sisteme. Naravno, određenim oblicima borbe na nacionalnom i međunarodnom nivou moguće ga je svesti na niži i podnošljiviji nivo, dok je mogućnost potpunog iskorjenjavanja za sada samo to – mogućnost. U radu je ukratko predstavljen pojam organizovanog kriminaliteta, njegova veza sa privrednim tokovima, organizovani kriminalitet u privredi, pojedina krivična djela koja pripadaju sferi privrednog organizovanog kriminaliteta, kao i mjere prevenci- je istog. Takođe, ističemo da je organizovani kriminalitet, a naročito onaj koji spa- da u domen privrednog, veoma ozbiljan, a nedovoljno uočljiv i nepotpuno istražen pojam.</p> </div> </div> </div> Milica Pavlović TURKALJ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9937 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 VLADAVINA PRAVA I INTEGRACIONI PROCES BOSNE I HERCEGOVINE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9935 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Ispunjavanje obaveza Bosne i Hercegovine (BIH) u procesu pristupanja Evropskoj Uniji (EU) vezano je za vladavinu prava, garantovanje če- tiri osnovne slobode, i ispunjavanje drugih međunarodnih obaveza. Napredak u oblasti vladavine prava je ključan za ostvarivanje boljih uslova života i rada svakog pojedinca, kao i za napredak zemlje u pristupnom procesu.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Ciljevi istraživanja u radu su: Analiza napretka u oblasti prava na slobodu mišl- jenja i izražavanja, slobodu mirnog okupljanja i udruživanja, i slobodu kretanja radnika, na osnovu preporuka Evropske Komisije; komparativna analiza napretka u ostvarivanju vladavine prava u okviru paketa proširenja između Republike Srbi- je i BIH i definisanje ključnih faktora za dalji napredak vladavine prava u BIH.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Istraživanje je zasnovano na analizi dostupnih i relevantnih dokumenata EU vezanih za ispunjavanje obaveza BIH u integracionom procesu. Radom se ukazuje na potrebu jačanja institucionalnog okvira u ostvarivanju vladavine prava i u pro- cesu evropskih integracija, odnosno jačanje kapaciteta i institucija za sprovođenje pravnih tekovina EU.</p> </div> </div> </div> Brankica TODOROVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9935 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 SLOBODA KRETANJA U ODLUKAMA EVROPSKOG SUDA ZA LJUDSKA PRAVA I USTAVNOG SUDA BOSNE I HERCEGOVINE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9933 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Sloboda kretanja, pravo kretanja ili pravo na putovanje je kon- cept ljudskih prava koji obuhvata pravo građana da putuju od mjesta do mјesta unutar teritorije države, kao i da napuste državu i vrate se nazad. Pravo podra- zumijeva ne samo posjetu mjestima, već i promjenu mjesta boravka ili posla. Tak- vo pravo obezbjeđuju ustavi mnogih država i dokumenti koji odražavaju norme međunarodnog prava. Sloboda kretanja je proklamovana i u članu 13 Univerzalne deklaracije o pravima čovjeka, kao i u članu 12 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima. Tim međunarodnim dokumentima o ljudskim pravima sva- kome ko se legalno nalazi na teritoriji jedne države, zajemčeno je pravo slobode kretanja i izbora mjesta stanovanja u granicama te države. Svako ima pravo da na- pusti svaku zemlju, uključujući i svoju vlastitu, i niko ga ne može samovoljno lišiti prava da se vrati, odnosno uđe u svoju zemlju. S tim u vezi je i pravo na azil koje je zajemčeno svakome kao zaštita od proganjanja, ali je isključeno onda kada se radi o slučaju gonjenja zbog krivičnog djela nepolitičke prirode ili postupaka i radnji protivnih ciljevima i načelima Ujedinjenih nacija (član 14 Univerzalne deklaraci- je). Autori postavljaju pitanje da li su u svjetlu nužnosti zaštite demokratskog por- etka, neograničena ovlaštenja izvršne vlasti (de iure ili de facto) u vezi slobode kretanja – jedna od glavnih opasnosti demokratskom poretku, te da kao takva predstavljaju obilježje apsolutističkih i diktatorskih sistema? Ova pitanja autori razmatraju kroz relevantnu praksu Evropskog suda za ljudska prava i Ustavnog suda Bosne i Hercegovine. Zaključuju da savremeni konstitucionalizam osigurava nadmoć zakonodavstva. S druge strane, sigurnost države i njenog stanovništva su vitalni javni i privatni interesi koji zaslužuju zaštitu i koji mogu dovesti do privre- menog odstupanja od određenih ljudskih prava. Stoga su bitna ograničenja trajan- ja, okolnosti i obim takvih ovlaštenja.</p> </div> </div> </div> Miodrag N. SIMOVIĆ, Milena SIMOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9933 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 PREKRŠAJI PROTIV JAVNOG REDA I MIRA I PRAVO NA SLOBODU KRETANJA U PREKRŠAJNOM ZAKONODAVSTVU REPUBLIKE SRBIJE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9931 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Autor u radu analizira pravo na slobodu kretanja kao osnovno ljudsko pravo i prekršaje protiv javnog reda i mira kojima se ovo pravo povređuje ili ugrožava. Ukazano je na konstitutivne elemente prava na slobodu kretanja po pozitivnim propisima Republike Srbije i relevantnim međunarodnim dokumen- tima. Predmet interesovanja autora su prekršaji iz Zakona o javnom redu i miru čijim izvršenjem se ometa kretanje građana na javnom mjestu. S tim u vezi, autor posebnu pažnju posvećuje analizi bića pojedinih prekršaja protiv javnog reda i mira dovodeći ih u vezu sa ograničavanjem prava na slobodu kretanja. Na kraju, autor daje prijedloge koji mogu doprinijeti da prekršajnopravna zaštita prava na slobodu kretanja u Republici Srbiji bude efikasnija.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Mladen JELIČIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9931 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200 PRAVO NA SLOBODU KRETANJA, SLOBODU MIRNOG OKUPLJANJA I SLOBODU IZRAŽAVANJA U PRAKSI EVROPSKOG SUDA ZA LJUDSKA PRAVA https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9927 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Predmet rada je prezentacija prava na slobodu kretanja, mirnog okupljanja i izražavanja (u daljem tekstu: prava) sa stanovišta sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava, poštovanja i značaj navedenih prava za građane u Bosni i Hercegovini i Republici Srbiji i njihova ograničenja.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Cilj rada je ukazivanje na uređivanje normativna akta koja sada uređuju poštovanja prava, na taj način kako bi se utvrdila jasna i koncizna pravila o postupanju institucija, radi kvalitetnog ostvarivanja prava i sama dostupnost institucija u ostvarivanju i zaštite naprijed navedenih prava.</p> </div> </div> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>&nbsp;</p> </div> </div> </div> Ivan PETROVIĆ, Vladan MARINKOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9927 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 PRAVO NA SLOBODU IZRAŽAVANJA – IZVORI, TEORIJA I PRAKSA https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9925 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Pravo na slobodu izražavanja i na slobodu mišljenja, kao i pri- manja i širenja ideja i obavještenja jedno je od fundamentalnih principa savre- menog demokratskog društva. Iako je pravo predviđeno nizom nacionalnih i međunarodnih dokumenata koja će autori rada sažeto analizirati, ovo pravo se može podvrgnuti određenim ograničenjima zarad zaštite drugih osnovnih načela našeg društva. Autori rada će, s tim u vezi, prikazati, pored izvora ovog prava, te-orijska, doktrinarna shvatanja, ali i praktična viđenja opsega, zaštite i organičenja prava na slobodu izražavanja.</p> </div> </div> </div> Filip NOVAKOVIĆ, Marija ČIČIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9925 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 IZAZOVI I OGRANIČENJA LJUDSKIH PRAVA U BOSNI I HERCEGOVINI U VRIJEME VANREDNIH SITUACIJA https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9923 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>U političkom smislu, ljudska prava su se pokazala kao širok i fleksibilan pojam pogodan za provođenje raznih političkih interesa i ciljeva. Kat- alog ljudskih prava predstavlja međunarodno ustanovljen standard na osnovu kojeg je moguće procijeniti stanje ljudskih prava u nekoj državi, ili čak čitavom regionu i iza kojeg stoji autoritet međunardone zajednice. U radu ćemo govoriti o ustavom zajamčenim slobodama i pravima na mišljenje, slobodu izražavanja i kretanja, te načinu njihovog provođenja ili potencijalnog ograničavanja od strane institucija vlasti Bosne i Hercegovine. Predstavićemo objektivnu sliku i ocjenu us- tavnosti mjera koje se provode u vanrednim situacijama te u situacijama kao što je migrantska kriza. Uporedićemo reakcije zakonodavnog tijela BiH na iste kako sa okolnim, tako i sa zapadnim državama. Odredićemo uzročnu vezu sa reakcijama zakonodavca na aktuelne probleme sa porastom protesta i (ne)mirnih okupljanja. Pored svega navedenog, centralni problem našeg rada baviće se temom uticaja globalne pandemije (COVID-19) na ograničenje iznad navedenih ljudskih sloboda i prava, te da li je nametanje određenih zdravstvenih mjera zadiranje u osobna prava pojedinca?</p> </div> </div> </div> Ema GALIĆ, Šerif HAVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9923 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 WORKPLACE DISCRIMINATION IN NORWAY https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9921 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>The main subject of the paper is workplace discrimination in Norway, a topic of high relevance for employers and employees alike. In this paper the authors strive to present an overview of the relevant legal framework regard- ing workplace discrimination. In addition, the authors present the prior and cur- rent topicality of the issue. They also strive to present examples on the use of the legal framework to deepen ones understanding. The paper is written in English to make the information readily available for academic professionals as well as non-professional groups such as foreign based HR-representatives, business own- ers or representatives from Non-Governmental Organizations (NGOs).</p> </div> </div> </div> Glen Falch STARR, Petter SOLTVEDT Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9921 Thu, 10 Aug 2023 00:00:00 +0200 ZLOČINI IZ MRŽNJE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9936 <div class="page" title="Page 2"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Zločini iz mržnje su relativno novija inkriminacija u domaćem zakonodavstvu, iako nisu nepoznanica u domaćoj praksi, doduše, ne pod tim imenom. Preuzimajući trend inkriminacije zločina iz mržnje, u radu se ukazuje na njegove osnovne determinišuće i diferencirajuće karakteristike, nakon čega se ukazuje na određene nedoumice u inkriminaciji koje uslovljavaju i probleme u praksi prilikom otkrivanja, a pogotovo prilikom dokazivanja ovih krivičnih dje- la. Poseban aspekt koji determiniše poteškoće jesu i novi oblici zločina iz mržn- je koji se ispoljavaju na internetu. Autor posebno ukazuje na probleme prilikom dokazivanja predrasude mržnje kao specifičnog dokaza kojeg je nužno identifiko- vati kako bi se ,,osnovni delikt“ prepoznao kao zločin iz mržnje. U radu se daju i određene smjernice u odnosu na indikatore zločina iz mržnje, kao i na mogućnosti prevazilaženja konstatovanih ili prejudiciranih problema u pogledu inkriminacije i dokazivanja zločina iz mržnje. Međutim, glavna intencija rada jeste ukazivanje na nužnost relevantnim organima, a prije svega policiji i tužilaštvu, da prepozna- ju ova krivična djela, da shvate njihovu opasnost i ,,prodornost“, a potom i da se posvete prikupljanju dokaza i dokazivanju motiva predrasude.</p> </div> </div> </div> Aleksandar MILADINOVIĆ Copyright (c) 2023 ARHIV ZA PRAVNE I DRUŠTVENE NAUKE https://doisrpska.nub.rs/index.php/APDN/article/view/9936 Sat, 12 Aug 2023 00:00:00 +0200