EKOLOŠKO OPOREZIVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ – STANJE I PERSPEKTIVA

Abstract

Ekološki porezi kao odraz načela zagađivač-plaća zauzimaju značajno mjesto u
okviru mjera ekonomske prirode koje se preduzimaju u cilju zaštite prirodne sredine.
Zemlje Evropske unije, čijem priključenju BiH teži, pripadaju vodećim u svijetu kada
je primjena ekoloških poreza u pitanju. Republika Srpska, u čijoj je nadležnosti u
okviru BiH zaštita prirodne sredine, u ovom smislu se još uvijek oslanja više na
regulatorne a manje na ekonomske mjere. U radu se prevashodno izlažu vrste
ekoloških poreza koji su uvedeni u Evropskoj Uniji, analizira se njihov fiskalni
kapacitet, te daje kratak pregled koraka koji su od strane nadležnih tijela najavljeni u
budućnosti. Središnji dio rada daje pregled institucionalnog i regulatornog okvira koji
se odnosi na zaštitu prirodne sredine u Republici Srpskoj, pri čemu je poseban
akcenat stavljen na javne prihode koji se naplaćuju u vezi sa zagađivanjem okoline i
eksploatacijom prirodnih resursa. Analizom navedenih instrumenata došli smo do
zaključka da ekološka poreska reforma tek predstoji, budući da postojeće instrumente,
takse i naknade kao i „ozelenjavanje“ tradicionalnih poreskih oblika, možemo
posmatrati samo kao ekološke poreze u širem smislu. Pri ovome treba imati u vidu da
se mora ozbiljnije pristupiti statističkom praćenju i statističkom izvještavanju kako
parametara zagađivanja, budući da se kod Pigovijanskih poreza koristi specifična
poreska osnovica, tako i sredstava koja se prikupe primjenom postojećih
instrumenata. Tek pošto ovaj zahtjev bude ispunjen, može se pristupiti ozbiljnijoj
analizi mogućnosti i analizi efekata ekoloških poreza na životnu sredinu i na raspored
ukupnog poreskog tereta na pojedinačne ekonomske aktere.