JOURNAL OF ENGINEERING AND MANAGEMENT

CAD programi u nastavi kao alat za obrazovanje i usavršavanje budućih inţenjera

M. Petrović — 2025-04-04

Rad ukazuje na to koliko je bitno da se studenti, na fakultetima iz oblasti inženjerstva, osposobljavaju za rad u nekom od CAD (Computer-Aided Design) programa. Cilj je upoznavanje sa načinima pripreme studenata za njihovu dalju karijeru u oblasti inženjerskih grafičkih komunikacija primenom CAD tehnologija. To se može videti kroz teorijsko istraživanje metoda učenja i njihov uticaj na studente, kroz ispitivanje zaposlenih inženjera o CAD programima, kao i kroz testiranje studenata na osnovu usvojenog znanja i zainteresovanosti o CAD programima nakon završenog kursa.

Procena potencijala solarne energije: rezultati studija slučaja

L. Djordjević — 2025-04-04

Ova studija predstavlja analizu potencijala solarne energije kroz studiju slučaja sprovedenu kroz simalaciju solarne elektrane. Istraživanje se fokusira na procenu izvodljivosti i efikasnosti korišćenja solarne energije, sa posebnim osvrtom na implikacije za održivost energije. Simulacija solarnog postrojenja snage 10 MW u Vranju, Srbija, služi kao osnova za analizu. Različiti parametri, uključujući solarno zračenje, proizvodnju energije i zadovoljenje potreba za električnom energijom, procenjuju se tokom različitih meseci. Rezultati otkrivaju sezonske varijacije u proizvodnji i potrošnji energije, sa većim zadovoljavanjem potreba tokom letnjih meseci. Pored toga, studija ispituje ekološke koristi korišćenja solarne energije, uključujući smanjenje emisije CO2. Rezultati naglašavaju značaj integracije obnovljivih izvora energije poput solarne energije u energetski miks kako bi se postigli ciljevi održivosti. Ovo istraživanje doprinosi razumevanju potencijala solarne energije i može da pomogne u procesima donošenja odluka ka održivijoj energetskoj budućnosti.

Naknada za priključenje na distributivnu mrežu – troškovni pristup

V. Tomić — 2025-04-04

Priključenje elektroenergetskih objekata krajnjih kupaca na distributivnu mrežu u Republici Srpskoj je predmet regulacije skoro petnaest godina. Metodologija za utvrđivanje naknade za priključenje na distributivnu mrežu je osnov za provođenje tarifnog postupka u kojem se odobravaju iznosi naknada za priključenje standardnim i nestandardnim priključkom u Republici Srpskoj. U proteklom periodu od 2009.-2013. godine stvorena je iskustvena baza za ocjenjivanje adekvatnosti utvrđenih i tehničkih i materijalnih činjenica u prvom tarifnom postupku. U ovom radu je dat kratak pregled mogućih pristupa pri definisanju metodologije za određivanje troškova priključenja, njihove prednosti i nedostaci. Komparativnim metodom su analizirane odobrene naknade u sva tri tarifna postupka i identifikovani uzroci pojedinih uočenih odstupanja. Na osnovu navedenog data je jasna ocjena uspješnosti ovako korišćene metodologije.

Tehnologije plastičnog deformisanja i I4.0 kao preduslov industrijskog razvoja

S. Ranđelović — 2025-04-04

Industrijski razvoj jednog društva zasniva se na naučnim dostignućima kako sopstvenih istraživača tako i primeni najnovijih globalnih rezultata u izabranoj oblasti uz bogato nasleđeno iskustvo. Spoj ova tri elementa danas predstavlja preduslov za generisanje vrhunskih industrijskih proizvoda. Tehnologije plastičnog deformisanja i elementi I4.0 upravo predstavljaju kompatibilne industrijske oblasti gde nova tehnološka rešenja masovne proizvodnje nalaze vrlo brzo put do korisnika. U prilici smo da gotove proizvode ocenjujemo upravo po primeni i implementaciji tih novih rešenja kako u oblasti projektovanja tehnologija, tako i u oblasti konstrukcije alata, primene novih numerički upravljanih mašina a sve u kontekstu I4.0.

Modeli vještačkih neuronskih mreža za predviđanja u hidroenergetskim i fotonaponskim solarnim sistemima - pregled

B. Marinović — 2025-04-04

Veliki broj istraživanja je fokusirano na korištenje vještačke inteligencije u energetskim sistemima. U ovom preglednom radu je dat izvod iz istraživanja koja su fokusirana na formiranje modela za predviđanje u energetskim sistemima zasnovanih na vještačkoj inteligenciji. U radu je dat kratak pregled prednosti i nedostataka predloženih modela kao i podataka koji su korišteni za formiranje istih. Rad je fokusiran na vještačke neuronske mreže i na predviđanje proizvodnje iz obnovljivih izvora energije, hidroenergiji i fotonaponskim solarnim sistemima. U radu je dat i kratak opis arhitektre vještačkih neuronskih mreža i neurona. Takođe dat je pregled kriterijuma koji se uglavnom koriste za vrednovanje kvaliteta formiranih modela.

Primjena 3D tehnologija u reverzibilnom inženjerstvu

S. Dostinić — 2025-04-04

Proizvodi kompleksne geometrije su postali široko rasprostranjeni zahvaljujući primjeni savremenih tehnologija u procesu njihove izrade. Često postupak izrade takvih proizvoda počinje od podataka dobijenih 3D skeniranjem. Nakon toga slijedi izrada CAD modela, što kod proizvoda kompleksne geometrije nije uvijek jednostavno. U radu je opisan postupak dobijanja CAD modela magnetne pločice stomatološkog artikulatora. Skeniranjem laserskim skenerom ZScanner® 700 dobijen je oblak tačaka koje su transformisane u model poligonske mreže primjenom softvera Geomagic Studio. UvoĎenjem modela poligonske mreže u softverski paket Geomagic Desing X, izvršeno je pretvaranje površinskog u puni zapreminski (solid) model. Finalni model izraĎen je tehnologijom 3D štampe.

Upravljanje ljudskim resursima sa osvrtom na Bosnu i Hercegovinu

A. Mrkaić Ateljević — 2025-04-04

U uslovima globalizacije i rapidnih promjena, centralno pitanje koje definiše uspjeh preduzeća i njegovu prilagođenost okruženju vezano je za kvalitet upravljanja ljudskim resursima. Bazična uloga strategijskog menadžmenta jeste da se uskladi sa promjenama u okruženju koje često podrazumijevaju redefinisanje strategije, te usaglašavanje i regrutovanje radne snage. Upravo je radna snaga, taj ljudski kapital glavni argument konkurentnosti i noseći stub vrijednosti preduzeća. Kvalitetan sistem upravljanja radnom snagom znači i kvalitetno nadziranje, nadgledanje i provođenje postavljenih ciljeva i strategija. Ovaj rad sistematizuje teorijske aspekte upravljanja ljudskim resursima sa posebnim osvrtom na znanje i kompetencije koji uslovljavaju uspjeh preduzeća. Ključni dio rada odnosi se na analizu stanja radne snage na tržištu Bosne i Hercegovine (BiH). Cilj rada je da se apostrofira značaj kadrovske funkcije, kvalifikacija i kompetencija radnika što preduzećima daje konkurentsku prednost.