AKTUELNOST FIHTEOVOG POIMANJA TRANSCENDENTALNOG JA I PSIHOLOŠKOG JA ZA SAVREMENU FILOZOFIJU DUHA

Abstract

Autor u radu istražuje mesto, ulogu i značaj transcendentalnog Ja u Fihteovom sistemu učenja o nauci, s teorijskog stanovišta. Ono će biti sagledano kroz ideje apsolutnog, neuslovljenog načela, reziduuma apstrakcije i proizvoda zbiljske radnje, kao i ideja ideelnog zraka i transcendentalnog momenta u psihičkoj svesti; dok će se apsolutno Ja prikazati kao aktivnost spontaniteta uma, zaključno sa Ja u refleksiji. Ono će se ispostaviti kao istovreme- no, s jedne strane, čisto, transcendentalno i logičko, a s druge kao konkretno i individualno. Zahvaljujući ovakvoj svojoj dualnoj prirodi, ono omogućuje samosvest kao sui generis, ra- zličitu od predmetne svesti i slobodno delanje, kao agens. Ova interpretacija Fihteovih ideja ima za cilj da ih učini pristupačnijim, plodnim i relevantnim za analizu u svetlu savremene filozofije duha, analitičke i kontinentalne, kao i povezivanje nekih od glavnih pojmova. Dalje isticanje značaja ideja učenja o nauci i problema egološke i neegološke svesti, biće razrađeno na drugom mestu.