Ustavnopravni modeli odnosa između države i crkava i verskih zajednica u Evropi

Abstract

U evropskim zemlјama nema jednoobraznog modela odnosa između države i crkava i verskih zajednica. Modeli odnosa između države i crkava i verskih zajednica postoje u vidu odvojenosti dr- žave i crkava i verskih zajednica, saradnje između države  i crkava  i verskih  zajednica  i postojanje državnih  crkava, ili dominantnih  religija.  Iako postoje različiti modeli tog odnosa, i uprkos činje- nici da su različiti sistemi odnosa između drža- ve i crkava i verskih zajednica duboko ukorenjeni u istorijsko nasleđe, oni ni u kom slučaju nisu sta- tični.  Nakon  analize  pojedinih  sistema,  može da se zaklјuči da uprkos razlikama između pojedinih sistema, čini se da postoji određena mera konver- genicije sistema odnosa između države i crkava i verskih zajednica. Bez obzira o kom modelu odnosa je reč, država, u različitim vidovima, finansijski pomaže crkve i verske zajednice, omogućava, u od- ređenoj meri, aktivnosti crkava i verskih zajedni- ca u državnim  institucijama,  reguliše i pomaže izgradnju bogomolјa, prihvata i tretira religiju u javnoj sferi i vodi dijalog sa crkvama i verskim zajednicama. Takav razvoj je sasvim razumlјiv jer je religija deo javne sfere, a crkve i verske zajednice su na kraju krajeva od ovog sveta i deluju u ovom svetu. Na konvergenciju različitih modela odnosa između države i crkava i verskih zajednica u Evropi uti- ču poimanje uloge države kao jemstvenika lјudskih prava koja je samim tim i dužna da obezbedi uslo- ve za njihovo ostvarivanje u javnoj sferi, jednakost

i zabrana diskriminacije, i načelno, nadnacionalne integracije. EU poštuje pravni status crkava i verskih zajednica koje one imaju po pravu država člani- ca i održavaće otvoreni, transparentni i redovni dijalog sa crkvama i orga- nizacijama čiji identitet uvažava prema nacionalnom pravu država članica. Za očekivati je da će proširivanje dijaloga dovesti i do saradnje i razvoja modela odnosa između EU/država članica i crkava i verskih zajednica koji će biti zasnovan na odvojenosti, ali i saradnji i državnoj pomoći.