BALKAN – TURSKA SPOLJNA POLITIKA (NEOOSMANIZAM) – SRPSKI ODGOVORI

Abstract

U radu se razmatraju svojstva turske spoljne politike, odnosno neoosmanistički koncept, čije se teorijsko i programsko uobličenje i aktuelna spoljnopolitička primjena vezuje za ime univerzitetskog profesora i nekadašnjeg ministra inostranih poslova A. Davutoglua. Ključni pojam neoosmanske teorije je „strategijska dubina“, koja obuhvata komponente istorijske i geografske dubine. Prema A. Davutogluu Turska posjeduje potencijal „strategijske dubine“, odnosno istorijske i geografske dubine kao nasljednica Osmanskog carstva i središnja je zemlja evroazijskog geopolitičkog prostora. On preporučuje, prekidajući s kemalizmom, uravnotežen pristup svim regionalnim i globalnim činiocima, uz naglašavanje da u taj spoljnopolitički pristup bude ugrađena i ekonomska dimenzija. Formula buduće turske veličine prema A. Davutogluu predstavlja neoosmanizam+panturkizam+islam=Velika Turska. Usmjerenje neoosmanizma pretežno je prema Bliskom istoku, ali i Balkanu, turkizma prema centralnoj Aziji, dok je islam usmjeren prema cijelom muslimanskom svijetu uključujući i njegovu dijasporu na Zapadu. Autor „Strategijske dubine“ smatra neprirodnim otklon od vlastite islamske i osmanske prošlosti i naglašava da u najboljem interesu Turske takvu filozofiju i praksu treba revidirati. Srpski odgovori, odnosno alternativa predstavlja pokušaj da se potencijali vlastitog dinamizma pretvore u parametar moći na tabli međunarodnog dinamizma, odnosno da svaki trenutak smatraju velikom vrijednošću koja ima potencijal da oblikuje budućnost, odnosno da se trude da na pravi način u adekvatno vrijeme iskoriste svaki dinamički elemenat koji društvo nosi u sebi. Srpski odgovori mogu