POČECI SRPSKE TEORIJSKOPRAVNE MISLI KRAJEM 18. I POČETKOM 19. VIJEKA

Abstract

U radu se analizira nastanak i razvoj srpske teorije prava krajem 18. i početkom 19. vijeka. Politička, kulturna i ekonomska zbivanja i dostignuća ovog perioda srpske istorije, društvene nauke, a posebno istorijska nauka, su u velikoj mjeri osvijetlile i detaljno analizirale, no to nije slučaj i sa dostignućima teorije prava kao samostalne naučne discipline. Autor ukazuje na najznačajnije stavove o državi i pravu pravnih poslenika tog vremena u cilju isticanja značajnih naučnih, ali i opštedrušvenih dometa onovremene srpske pravne nauke. Sama priroda teme, koja se odnosi na prošlost srpske teorije prava, neizbježno je nametnula korišćenje prije svega istorijskog metoda. Prilikom analize društvenih faktora koji su uticali na srpske teoretičare prava u stvaranju i izlaganju njihovih teorijskopravnih postavki upotrijebljen je sociološki metod. Uporedna analiza shvatanja srpskih pravnih pisaca te poređenje njihovih stavova sa stavovima evropske teorije prava 19. vijeka, koja im je bila uzor i inspiracija, uslovila je upotrebu komparativnog metoda. Aksiološki metod je korišćen prilikom ocjene naučnih dometa srpske teorije prava u naznačenom vremenskom okviru. U radu se zaključuje da srpska teorijskopravna tradicija nesumnjivo posjeduje bogat sadržaj, te da njeni rezultati predstavljaju neprocjenjivu zaostavštinu, koja se svakako može neposredno uključiti i u savremenu teoriju prava.