IZGRADNJA I ARHITEKTURA ŽUPNE CRKVE U BIJELJINI (1886–1887)

Abstract

U članku su dati rezultati istoriografskih istraživanja Župne crkve Prečistog Srca Marijina u Bijeljini, jednog od najranijih projekata Josipa Vancaša, najznačajnijeg arhitekte u istoriji Bosne i Hercegovine. Crkva je zanimljiv i rijedak primjer neoromaničkog stila u arhitektovom opusu sakralnog graditeljstva. Njena posebnost u dominantnoj tipologiji župnih crkava s tornjem prislonjenim uz crkvu ili ugrađenim iznad ulazne fasade je i zvonik odvojen od glavnog korpusa crkve. Ovaj projekat je korišten i za neke kasnije crkve, što je otvorilo i važno pitanje zaštite autorskih prava. Istraživanjima i provedenom cjelovitom analizom i valorizacijom ovog proglašenog nacionalnog spomenika kulture visokih urbanističkih, prostornih, istorijskih i arhitektonskih vrijednosti, proširena su saznanja o sakralnoj graditeljskoj baštini austrougarskog perioda i otklonjeni problemi netačne datacije i atribucije ove župne crkve.