Efekt navođenja ratnih asocijacija na procjenu srpskih nacionalnih lidera iz rata u bih po dimenziji ratni zločinac-heroj

Abstract

Provjereno je da li ratne asocijacije indukuju razlike u doživljaju srpskih ratnih lidera
– R. Karadžića i R. Mladića, na uzorku ispitanika srpske nacionalnosti. Od E grupe (N=101) je
na početku ispitivanja zatraženo da navedu svoje asocijacije o ratnom sukobom u BiH. K grupa
(N=108) nije imala taj zadatak. Ispitanicima su date vinjete sa istorijski neutralnim biografijama
Karadžića i Mladića, nakon čega je navedeno da o njima postoje različita mišljenja – neki
ih smatraju „ratnim zločincima“, a neki „nepravedno optuženenim herojima“. Pretpostavljeno
je da će ratne asocijacije indukovati veću etničku identifikaciju i „primovati“ E grupu da procjenjuju
lidere više u smjeru herojstva. Ovo je utvrđeno za oba lidera, ali je statistički značajan
niski efekt (g=0.34, p=.007) dobijen samo za Karadžića. Efekt nije zavisio od osobina ličnosti,
opšte inteligencije, dispozicionog etnocentrizma ili znanja istorije. Nalaz implicira da evociranje
ratnih asocijacija može imati određen uticaj na pozitivnije viđenje kontraverznih ratnih lidera
u očima njihovog etnosa.