Mentalno zdravlje i saobraćajno ponašanje vozača u Republici Srpskoj

Abstract

Uvod. Mentalno zdravlje je povezano sa rizičnim ponašanjem u saobraćaju
i saobraćajnim nezgodama. Cilj rada je ispitati socijalne i
demografske karakteristike vozača, kao i odnos mentalnog zdravlja
i rizičnog ponašanja u saobraćaju kod vozača u Republici Srpskoj,
Bosna i Hercegovina.
Metode. Studija je dio istraživanja zdravlja stanovništva Republike
Srpske koje je provedeno 2010. godine. Istraživanjem je obuhvaćeno
1866 domaćinstava, a anketirano je 4178 odraslih osoba (1688
vozača i 2490 nevozača).
Rezultati. Među 4178 osoba obuhvaćenih istraživanjem, 59,6% su
nevozači i 40,4% vozači. Značajno veći procenat vozača su muškarci
(73,3%), osobe starosti između 25-54 godine (66,1%), koje žive u
ruralnim područjima (55,3%) i koje su zaposlene (50,1%). Značajno
više vozača (58,2%) je bilo u kategoriji sa vrijednostima skora od 58
do 78 na skali mentalnog distresa, dok su nevozači bili najzastupljeniji
u kategoriji sa skorom mentalnog distresa 58 i manje (43,2%;
p < 0,001). Takođe, značajno veći procenat nevozača (91,5%) se nalazi
u kategoriji sa najnižim skorom mentalne vitalnosti (≤ 62,5), a
procenat vozača se povećava u kategorijama sa većim skorovima
na skali mentalne vitalnosti (p < 0,001). Osobe koje voze pod uticajem
alkohola postižu niže vrijednosti skora na skali mentalnog
distresa (p < 0,05, eta kvadrat = 0,005), dok osobe sklone upotrebi
mobilnog telefona postižu veće skorove na skali mentalne vitalnosti
(p < 0 ,001, eta kvadrat = 0,15).
Zaključak. Postoje značajne razlike u mentalnom zdravlju vozača
i nevozača. Osobe koje voze pod uticajem alkohola imaju niži skor
mentalnog zdravlja, posmatrajući rezultate na skali mentalnog
distresa, a osobe koje koriste mobilni telefon tokom vožnje imaju
veći nivo mentalne vitalnosti. Potrebno je dalje detaljno ispitivanje
uticaja mentalnog zdravlja na sklonost ka rizičnom ponašanju
u saobraćaju.