RAZLIKE U IZRAŽENOSTI POTENCIJALNO PROBLEMATIČNIH PODRUČJA UČENIKA (POSIT) U ODNOSU NA NjIHOVE SOCIO-DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE

Abstract

Djeca i mladi u Bosni i Hercegovini ĉine ranjivu populaciju, jer žive sa roditeljima, od kojih neki, nakon četvorogodišnjeg rata (1991-1995), boluju od neliječenog PTSP-a. S obzirom na to da ih navedene okolnosti čine podloţnim problemima u brojnim oblastima psihosocijalnog funkcionisanja, potrebno im je kontinuirano praćenje u ovom kontekstu. S tim u vezi, cilj ove studije je utvrditi razlike u izraţženosti potencijalno problematičnih područja adolescenata mjerenih Problem orijentisanim skrining instrumentom za tinejdţere (Problem-Oriented Screening Instrument for Teenagers, POSIT; Rahdert, 1991), s obzirom na pol, godine, mjesto stanovanja, broj djece u porodici i porodičnoj strukturi, kako bi se identifikovali potencijalni problemi i prevenirale poteškoće u psihosocijalnom funkcionisanju u 10 oblasti: upotreba/zloupotreba supstanci, fizičko zdravlje, mentalno zdravlje, porodični odnosi, vršnjački odnosi, obrazovni status, profesionalni status, socijalne vještine, slobodno vrijeme/rekreacija i agresivno ponašanje/delinkvencija. Uzorak u ovom istraživanju je bio prigodan i činilo ga je 789 učenika, od kojih je 471 učenik osnovnih škola i 318 učenika srednjih škola iz Republike Srpske. Rezultati istraživanja pokazuju da postoje statistički značajne razlike u funkcionisanju u oblasti koja pokriva zloupotrebu droga, odnose sa vršnjacima, profesionalni status, mentalno zdravlje i slobodno vrijeme i rekreacija, s obzirom na kategoričku nezavisnu varijablu pol. Kada je riječ o uzrastu, kao nezavisnoj kategoričkoj varijabli, uočene su statistički značajne razlike s obzirom na oblast funkcionisanja u oblastima zloupotreba droga, fizičko zdravlje, odnose sa vršnjacima, profesionalni status i agresivno ponašanje i delinkvencija. Statistički značajne razlike u oblasti funkcionisanja u dijelu porodičnih odnosa, pronađene su s obzirom nezavisnu kategoričku varijablu mjesto stanovanja. S obzirom na broj djece u porodici, ispitanici se razlikuju u oblastima funkcionisanja koje se odnose na fiziĉko i mentalno zdravlje, odnose sa vršnjacima, društvene vještine i obrazovanje. Nezavisna kategorička varijabla porodična struktura razlikuje ispitanike prema funkcionisanju u sljedećim oblastima: fiziĉko zdravlje, odnosi sa vršnjacima i agresivno i delinkventno ponašanje. U radu su razmatrane teorijske i praktične implikacije ovih nalaza.