UTICAJ ASISTIRANE REPRODUKTIVNE TEHNOLOGIJE NA PORODICU I RODITELJSTVO U SAVREMENOM DRUŠTVU

Abstract

Novu realnost i revolucionarnu promjenu u stvaranju i rađanju potomstva donosi smještanje ovih procesa u laboratorijske uslove. Biomedicinski i tehnološki posredovanom (i kontrolisanom) produkcijom i reprodukciji ljudskog života, primjenom asistirane reproduktivne tehnologije, omogućeno je ostvarenje u roditeljskoj ulozi (biološki i/ili socijalno), osobama koje žive u heteroseksualnom ili homoseksualnom bračnom/partnerskom odnosu i ženama koje žive same, nezavisno o reproduktivnom ciklusu žene. Dijete rođeno na ovaj način može biti biološki ili genetski povezano sa oba ili sa jednim od socijalnih roditelja. Primjena prakse asistirane reprodukcije proširuje (čini fleksibilnijim) granice prirode i kulture, koliko je to zakonom omogućeno, čime se transformišu društveni i kulturološki obrasci i poimanje konvencionalih (socioloških) koncepata braka/partnerstva, roditeljskih uloga, srodstva i rodne ravnopravnosti, te proširuje cilj ove prakse izvan tretiranja neplodnosti. Masovnost primjene asistirane reproduktivne tehnologije i njena globalna ekspanzija, donijeli su brojne izazove na individualnom i na društvenom nivou. Sve ovo podstaklo je feminističke rasprave o načinu na koji se uspostavlja ili gubi odnos između biomedicinske i tehnološke produkcije i sociobiološke reprodukcije ljudskog života, identifikovanju rodne specifičnosti genetike i nove reproduktivne tehnologije, komodifikaciji reproduktivnog rada žene i sl.