PREVENCIJA MALOLJETNIČKOG PRESTUPNIŠTVA I PROGRAM (SEKUNDARNE) PREVENCIJE I NEPRIHVATLJIVIH OBLIKA PONAŠANJA I ZAŠTITE UČENIKA U OSNOVNIM ŠKOLAMA KANTONA SARAJEVO

Abstract

Borba protiv različitih vidova neprihvatljivog ponašanja djece i maloljetnika posebno je aktuelna u posljednjih nešto više od sto godina. Ovdje prevashodno mislimo na ponašanja koja su dovela do počinjenja krivičnih i prekršajnih djela, dok je tema preveniranja takvog ponašanja prisutna u oblasti teorija krivičnog prava, psihologije i pedagogije mlađeg datuma, ali izuzetno je značajna i sve aktuelnija. Porodica, a posebno škola, predstavlja okruženje u kojem se može pratiti socioemocionalni razvoj djeteta, odnosno u kojem se mogu primijetiti određene socioemocionalne potrebe djeteta koje nisu zadovoljene. S obzirom na to da posljedice dugoročnog zanemarivanja tih potreba mogu dovesti do rizika da dijete postane počinilac ili žrtva nasilja u svom okruženju, važno je sistemski upoznati nastavnike i stručne saradnike o načinima prepoznavanja, kao i o načinima reagiranja na određena ponašanja kod djeteta koja mogu ukazivati na to da neka od djetetovih potreba nije zadovoljena. U Kantonu Sarajevo realiziran je Program prepoznavanja i zaštite djece od faktora rizika koji upravo podrazumijeva metodologiju prepoznavanja, praćenja i reagiranja u slučajevima prepoznavanja nekih oblika ponašanja koja mogu ukazivati na postojanje rizika da neka od dječijih potreba nije zadovoljena i da to može dovesti do ponašanja koja prerastaju u prekršaj ili krivično djelo. Navedeni program, nakon niza intervencija i preporuka, preimenovan je u Program (sekundarne) prevencije neprihvatljivih oblika ponašanja i zaštite učenika u osnovnim školama Kantona Sarajevo. Upravo zbog svog značaja, adekvatna prevencija i borba protiv maloljetničkog prestupništva teme su kojima se autorice bave u ovom članku nastojeći ukazati na značaj sistematskog pristupa u sprečavanju takvog ponašanja, odnosno na što adekvatniju intervenciju ako do takvog ponašanja dođe. U tom smislu autorice su, nakon uvodnih razmatranja o značaju i vrstama prevencije, napravile pregled navedenog programa ukazujući na subjekte i njihove uloge u navedenom programu, odnosno predstavljajući postupak njegove primjene.