DRUŠTVENA REAKCIJA NA KRIMINALITET MLADIH U CRNOJ GORI

Abstract

Kriminalitet mladih, odnosno društvenoneprihvatljivo ponašanje mladih kao posebna sociološko-kriminološka kategorija izazivao je oduvijek paţnju istraţivača. Zahvaljujući njima razvile su se mnoge teorije koje su razmatrale maloljetnički kriminalitet, odnosno maloljetničku delinkvenciju sa aspekta različitih naučnih disciplina. U tom pogledu dolazilo je i do promjena u načinu reagovanja na društveno neprihvatljivo ponašanje mladih. U prethodnim fazama razvoja društva preovladavalo je strogo društveno i pravno reagovanje na kriminalitet mladih. Savremeno doba donosi postepene promjene u sistemu društveno-pravnih aktivnosti koje se odnose na društveno neprihvatljivo ponašanje mladih, od krajnje strogog reagovanja do humanijeg postupanja prema maloljetnicima. Za crnogorsku drţavu bila je karakteristična dugogodišnja tradicija običajnog prava. Prvi podaci o sudovima, koji su pojedinačno sudili maloljetnicima, vezuju se za početak 17. vijeka. U Krivičnom zakoniku za Knjaţevinu Crnu Goru iz 1906. godine prvi put se detaljnije u Crnoj Gori reguliše pitanje maloljetnika i njihove krivično-pravne odgovornosti. Nakon stvaranja Kraljevine SHS, pa sve do 1977. godine nije postojao poseban zakon koji bi regulisao maloljetničko zakonodavstvo, odnosno krivično-pravni poloţaj maloljetnika. Kriminalitetom mladih u Crnoj Gori stručna i naučna javnost se u prethodnom periodu u dovoljnoj mjeri nije bavila. Vrlo malo članaka, istraţivanja iz te oblasti govori u prilog činjenici da nas za tu oblast nije bilo pretjerano briga u prethodnom periodu. Sa usvajanjem Zakona o postupanju prema maloljetnicima u krivičnom postupku 2011. godine nastupa novi period u maloljetničkom pravosuĎu u Crnoj Gori. Osnivaju se Stručne sluţbe pri Višim sudovima u Podgorici i Bijelom Polju, kao i u Vrhovnom drţavnom tuţilaštvu, sudije prolaze posebne obuke za rad sa maloljetnicima, maloljetna lica, ţrtve i svjedoke krivičnih djela saslušavaju stručna lica iz Stručnih sluţbi u posebnim prostorijama.Ovim Zakonom ureĎuje se postupanje prema maloljetniku kao učiniocu krivičnog djela, djetetu i maloljetniku kao učesniku u postupku, koje se zasniva na poštovanju ljudskih prava i osnovnih sloboda uz uvaţavanje najboljih interesa maloljetnih lica, vodeći računa o njihovoj zrelosti, stepenu razvoja, sposobnostima i ličnim svojstvima, kao i teţini krivičnog djela, a u cilju njihove rehabilitacije i socijalne reintegracije.