ZNAČAJ UVOĐENJA LICENCIRANE EDUKACIJE ZDRAVSTVENIH RADNIKA RADI EFIKASNOG UPRAVLJANJA POSLJEDICAMA KATASTROFA

Abstract

Katastrofe se javljaju usljed nemogućnosti obuzdavanja kriznih situacija koje po prirodi svoje pojave predstavljaju odstupanje od normalnog dešavanja. Takva situacija po pravilu potencijalno uzrokuje mnogostruke opasnosti po ljude i okruženje izazivajući masovnu smrt ljudi, rušenje i uništavanje infrastrukture. Kada se desi katastrofa, kada „puca“ kompletan (nacionalni) infrastrukturni sistem tada i (nacionalni) zdravstveni sistem „puca“ usljed narušenosti balansa između potreba i mogućnosti zdravstvenog sistema da adekvatno reaguje u novonastalim uslovima.
U prošlosti edukacija zdravstvenih radnika, kada je u pitanju njihovo djelovanje u uslovima katastrofa, uglavnom se ignorisala. Takav pristup državnih vlasti ovom problemu proisticao je iz činjenice da su se katastrofe smatrale pojavama koje se rijetko događaju, imaju bezbroj oblika djelovanja, uzroka nastanka i svakako nemjerljive posljedice. U tom pogledu vladala je nacionalna predrasuda da je gotovo nemoguće ustanoviti nacionalne standarde za djelovanje u uslovima velikih nesreća odnosno katastrofa.
Ali, katastrofe koje su se dogodile poslednjih decenija, ubrzan tehničko-tehnološki razvoj, informatička dostupnost širokim slojevima stanovništva doprinijele su stvaranju obrazaca prema kojima je donekle moguće predvidjeti (definisati) nivo problema izazvanih određenim tipovima katastrofa što je kompletno zdravstvo jedne (savremene) zemlje stavilo pred edukacijski izazov. Na taj način stvoreni su uslovi da savremene države (pa i BiH) u svoje školske sisteme, a posebno u sisteme postdiplomskog i/ili specijalističkog studija formalnog zdravstvenog obrazovanja, uključe i licencirane programe savladavanja vještina koje se odnose na upravljanje i saniranje posljedica katastrofa izazvanih iznenadnim djelovanjem prirodnih, tehničkih i kosmičkih faktora.