KARAKTERISTIKE LIČNOSTI OSOBA OVISNIKA O HEROINU U PRELAZNOM PERIODU IZMEĐU ADOLESCENCIJE I RANE ODRASLE DOBI

Abstract

UVOD: Signifikantno je povećana zloupotreba psihoaktivnih sredstava među mlađom populacijom u
poslijeratnom periodu u BiH, što je ekvivalent i porastu broja ovisnika o opijatima (heroin), uključenih
u program liječenja bolesti ovisnosti.
CILJ: je utvrditi da li postoji i kakva je povezanost karakteristika ličnosti sa nastankom ovisnosti o
heroinu
METODE: Ispitivanje je provedeno na uzorku od 160 ispitanika, podijeljenih u dvije grupe,
eksperimentalnu i kontrolnu. U eksperimentalnoj grupi je ispitano 61 ovisnika o heroinu, liječenih na
Klinici za psihijatriju UKC Tuzla, a uzorak kontrolne grupe je sačinjen od 99 ispitanika, studenata
Elektrotehničkog i Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, nekonzumenata psihoaktivnih
supstanci. Uzorak je testiran pomoću Minesota multifaznog inventara ličnosti (MMPI). Za potrebe
ovog istraživanja izdvojene su skale depresivnosti, psihastenije i psihopatske devijacije. Testiranje
pretpostavki izvršeno je pomoću diskriminativne analize.
REZULTATI: Prosječna dob ispitanika kontrolne grupe bila je 21,46±1,95 godina dok je prosječna
dob ispitanika eksperimentalne grupe bila 27,66±2,48 godina. Prema spolu uzorak je činilo 107
muškaraca (41 u eksperimentalnoj i 66 u kontrolnoj grupi) i 53 žene (20 u eksperimentalnoj i 33 u
kontrolnoj grupi). Dobiveni rezultati ukazuju na postojanje statistički značajnih razlika u
karakteristikama ličnosti ovisnika o heroinu i studentske populacije, nekonzumenata psihoaktivnih
supstanci. Wilksova λ diskriminantne funkcije je pokazala kako postoji statistički značajna razlika
između heroinskih ovisnika i kontrolne skupine (Wilksova λ=0.464; p=0.001) te ukazuje da je
diskriminativna snaga diskriminativnih funkcija umjereno visoka. Ispitanici se najviše razlikuju prema
obilježju viših prosječnih rezultata na skalama depresije, psihopatske devijacije i psihastenije unutar
grupe ispitanika koji konzumiraju opijate, pri čemu je depresija bolji diskriminativni faktor heroinske
ovisnosti, što su pokazala i dosadašnja istraživanja koja ukazuju da su konzumiranju i zloupotrebi
psihoaktivnih supstanci sklonije osobe sa depresivnim, anksioznim i psihopatskim karakteristikama
ličnosti.
ZAKLJUČAK: Rezultati su pokazali da postoji povezanost karakteristika ličnosti sa nastankom
ovisnosti, tj. da su depresivnost, anksioznost i psihopatska devijacija najčešći psihički poremećaji koji
su u komorbiditetu sa ovisnošću o heroinu.