UTICAJ TRAMPOVIH CARINA NA AMERIČKU PRIVREDU: ANALIZA POSLJEDICA PROTEKCIONISTIČKE POLITIKE NA EKONOMSKI RAST, ZAPOSLENOST I SEKTORSKU STRUKTURU SAD

Abstract

Trgovinska politika predsednika Donalda Trampa (2017-2021, 2025-sadašnje), obilježena ekstenzivnim uvođenjem carina na uvoz, predstavlja najsignifikantniju promjenu u trgovinskim praksama SAD od Smooth-Hawley Tariff Act-a iz 1930-ih godina (Wikipedia Contributors, 2025). Ovaj rad analizira sveobuhvatan uticaj Trampovih carina na američku privredu kroz tri ključne dimenzije: makroekonomske efekte na GDP i inflaciju, mikroekonomske posljedice po sektorsku produktivnost i zaposlenost, te dugoročne strukturne promjene u trgovinskim odnosima. Istraživanje se zasniva na empirijskim podacima iz perioda 2018-2025. godine i pokazuje da su carine, uprkos cilju povećanja domaće proizvodnje i zaposlenosti, rezultirale neto negativnim ekonomskim efektima. Prosječna stopa carina porasla je sa 2,5% na početak 2025. godine na 27% do aprila iste godine, što predstavlja najveći nivo u posljednjih sto godina (Wikipedia Contributors, 2025). Analiza ukazuje na to da su troškovi carina u potpunosti preneseni na američke uvoznike i potrošače, dovodeći do povećanja cijena i smanjenja ekonomske efikasnosti (Tax Foundation, 2025). GDP je u prvom kvartalu 2025. godine kontrahovan za 0,3% na godišnjem nivou, dok su retorzijske carine trgovinskih partnera dodatno oštetile izvozne sektore, posebno poljoprivredu (Kolb, 2025). Istraživanje zaključuje da protekcionistička trgovinska politika, bez komplementarnih strukturnih reformi, ne doprinosi održivom ekonomskom rastu niti povećanju konkurentnosti američke privrede.