DEMOKRATIJA, KULTURA DIJALOGA, TOLERANCIJA I ETNIČKI ODNOSI U BOSNI I HERCEGOVINI

Abstract

Današnja Bosna i Hercegovina predstavlja izrazito segmentiranu državu i društvo uzevši u obzir etničke, regionalne, religijske i kulturno-istorijske razlike koje nesumnjivo postoje unutar države. Kao državom sa složenim državnim uređenjem, Bosnom i Hercegovinom dominiraju suprotstavljeni i partikularni nacionalni i socijalni interesi koji ne doprinose uspostavljanju zajedništva i društvenog kompromisa. Nakon pada komunističke ideologije i ulaska u dugotrajni proces političke i ekonomske tranzicije, Bosnu i Hercegovinu oblikuju nacionalni ekskluzivizam i etnocentrizam, odnosno nacionalni (kolektivni) identiteti što neizbježno dovodi do toga da se u potpunosti zanemaruje pojedinac (građanin) kao osnova razvoja građanskog društva u punom obimu. Pomenute negativne tendencije, uz primjetnu izostalost demokratske tradicije na koju bi se moglo osloniti i nizak stepen obrazovanosti stanovništva, u značajnoj mjeri usporavaju politički i privredni razvoj, te uspješnu izgradnju demokratije u državi. S druge strane, etnički odnosi igraju presudnu ulogu u raspodjeli političke moći u državi i iako sam etnicitet se može javiti kao izvor problema i nestabilnosti u državi i društvu, on ujedno može državnim režimima poslužiti kao korisno političko sredstvo za izgradnju stranke, mobilizaciju građana i suzbijanje opozicije. U cilju postizanja trajnog rješenja etničkih sukoba u Bosni i Hercegovini nužna je korjenita promjena u raspodjeli političke moći i uticaja u društvu, u okviru koje je naglasak na etničkom preuređenju policije i vojske kao osnova sistema bezbjednosti. U Bosni i Hercegovini izgradnja države u velikoj mjeri ima primat u odnosu na izgradnju nacije na šta ukazuju različiti indikatori kao što su centralizacija moći, izgradnja vojske i policije i jačanje birokratskog aparata. Kako bi se kontinuirano jačao razvoj demokratije u državi, potrebno je permanentno raditi na razvoju i osnaživanju dijaloga i tolerancije između tri etničke grupe, unaprijeđivanju razumijevanja drugih kultura i usvajanju kulturnog pluralizma.