INSTITUCIONLNA SREDSTVA BORBE PROTIV NASILJA POLITIČKOG EKSTREMIZMA – PRIMER NEMAČKE

Abstract

Predmet izlaganja su primeri institucionalnog delovanja protiv političkog ekstremizma radi
sprečavanja eskalacije nasilnog ispoljavanja mržnje i netolerancije. U tekstu su navedeni i konkretni
primeri nasilnih incidenata krivičnopravnog karaktera, kao i protivreakcije u Nemačkoj. Krajem
januara 2024. više od milion ljudi demonstriralo je širom Nemačke protiv desničarskog ekstremizma,
za zaštitu demokratije i protiv “remigracije”, tj. plana ekstremne desnice da se iz Nemačke deportuju
milioni ljudi inostranog porekla. Protesti protiv planiranja remigracije su postali trajni talas
građanskog nezadovoljstva, nastavak masovnih protesta protiv antisemitizma i antiislamizma koji su
eskalirali krajem 2023. Tada su najviši predstavnici vlasti davali snažne javne izjave protiv nasilja
političkog ekstremizma, podsećajući da je Evropska unija zasnovana na vrednostima poštovanja
ljudskog dostojanstva, slobode, demokratije, jednakosti, vladavine prava i poštovanja ljudskih prava,
uključujući prava pripadnika manjina. EU se nedvosmisleno protivi svim oblicima mržnje i
diskriminacije po bilo kojoj osnovi, rasnom ili etničkom poreklu, veri ili uverenju, polu, seksualnoj
orijentaciji, starosti ili invaliditetu. Davanje institucionalnog odgovora na rastući antisemitizam je
zadatak i vladine institucije Poverenika za borbu protiv antisemitizma. Kao institucionalno reagovanje
na poltički ekstremizam doneti su zakoni, prvi je protiv govora mržnje na internetu. Drugi omogućava
tzv. "optužnicu protiv sudije" kao instrument odbrane ustavne države koji omogućava lakše uklanjanje
iz sudstva "neprijatelja ustava" tj. pristalica političkog ekstremizma. Treći je Zakon o promociji
demokratije koji osnažuje inicijative protiv političkog ekstremizma i protiv antisemitizma, protiv kojih
se borba ne može voditi samo snagama bezbednosti, već se moraju ojačati i društvene snage, jer se
mržnji i ekstremizmu mora oduzeti prostor, i to svuda, na društvenim mrežama, u školama ili na ulici.
Zaključuje se, na primeru Nemačke, da se suprotstavljanje nasilju političkog ekstremizma u
evropskom ambijentu vodi institucionalnim, unutardržavnim, međunarodnim mehanizmima, ali i
građanskim protestima.